Maria Rodziewiczówna zachwyciła mnie po raz pierwszy powieścią Lato leśnych ludzi, a po raz drugi książką Dewajtis, którą przeczytałam jednym tchem. Kiedy Wydawnictwo MG wydało kolejną powieść autorki-Klejnot-wiedziałam, że muszę poznać także tę opowieść.
W Klejnocie autorka snuje piękną opowieść o polskiej szlachcie starającej się o utrzymanie swoich majątków na Kresach Wschodnich. Maria Rodziewiczówna nawiązuje w tej powieści do doświadczeń z własnej przeszłości. W 1881 roku zaczęła zajmować się majątkiem po śmierci ojca i mierzyła się z długami, spłatami, ciężką pracą i mentalnością chłopstwa. Stała się babą na włościach i ostatnią właścicielką Hruszowej koło Brześcia aż do 1939 roku. Cechy osobowościowe, styl bycia, mentalności i zachowania Marii Rodziewiczówny można odnaleźć w bohaterkach powieści. Barbara z Horodyszcza, ładna, poważna, myśląca, ofiarnie pracująca i licząca tylko na własne siły kobieta, stara się utrzymać ojcowiznę, która coraz bardziej chyli się ku upadkowi. Po wielkiej fortunie, do której należał dwór, folwarki i las zostały ruiny, szpary w murach i dziurawe dachy, które należy załatać. Basia utrzymuje w czystości i porządku te resztki dawnej rodzinnej schedy, nad którą unosi się jakaś pleśń tradycji, rodowych tajemnic i smutku. Część osobowości i pragnień Marii Rodziewiczówny można dostrzec także w drugiej kobiecej bohaterce, którą jest Nika Zagrodzka. Nika i jej ojciec to przykład dorobkiewiczów, którzy nie rozumieją dawnego życia i zubożałej szlachty. Nika jest panną na wydaniu, niczego jej nie brakuje. Ma przesyt rozrywek, zbytków, wygód i bezczynności. Jest atrakcyjna, młoda, wesoła, zdrowa i ma smykałkę do wszystkiego co niekobiece. Nika to kobieta niezależna, emancypantka znająca swoją wartość. Maria Rodziewiczówna także stawiała na samodzielność w działaniu, mądre i stanowcze decyzje, pomoc ubogim i ratowanie polskości, a zewnętrznym wyrazem jej emancypacji były krótkie włosy i spodnie.
Ta złożona i wielowątkowa powieść nie jest zdominowana tylko przez kobiety, ale wśród licznych bohaterów wyróżniają się też mężczyźni. Jedną z charakternych postaci jest Szymon Łabędzki, mocny, odważny, spokojny i z wielkim zapałem spełniający swoją powinność leśniczy majątku Sokolnickich. Szymon mieszka w leśniczówce na skraju lasu dworskiego i pilnuje, by chłopi nie rozkradli majątku młodego Seweryna Sokolnickiego. Obowiązek ten jest nad wyraz ciężki i trudny, a rezultat wątpliwy, ale Szymon kieruje się w życiu zasadą wdzięczności i starodawnym poczuciem swojego szlachectwa po ojcu, więc bez buntu i wahań dba o włości Seweryna. Szymon jest leśniczym z zawodu i zamiłowania. Kocha puszczę i zwierzęta, jest zapalonym przyrodnikiem, a w borze czuje się lepiej niż wśród ludzi. Przyjaźni się z dziedzicem, z którym wspólnie uczył się w szkole, ale kryje się z tym przed ludźmi. Znajduje się w dwuznacznej pozycji społecznej, gdyż wywodzi się ze szlachty, ale pracuje nad utrzymaniem majątku kolegi, by utrzymać względny dobrobyt i spokój. Podwładni go nienawidzą, koledzy wyśmiewają, a młode szlachcianki pogardzają nim. Szymon stawia sobie za cel uszlachetnienie warstwy służącej i zgodne porozumienie dworu ze wsią. Po kilku latach upartej pracy w tym kierunku staje się wrogiem szlachty zaściankowej i urzędników sądowych oraz katem dla chłopów. Staje się obiektem nienawiści, złości i zemsty.
Klejnot to bardzo osobista powieść Marii Rodziewiczówny, która współcześnie jest trochę zapomniana, ale nadal aktualna, gdyż pokazuje ogromną siłę bohaterów, ich hart ducha i upartą walkę z przeciwnościami losu. Kładzie akcent na patriotyzm, obronę ziemi ojczystej i umiłowanie przyrody. Mądra, przenikliwa historia napisana pięknym językiem. Serdecznie polecam:)
WPISY POWIĄZANE:
,,Dewajtis"-Maria Rodziewiczówna
,,Lato leśnych ludzi"-Maria Rodziewiczówna
Tytuł: Klejnot
Autor: Maria Rodziewiczówna
Wydawnictwo: Wydawnictwo MG
Kategoria: literatura piękna
Data wydania: 2024-03-13
Liczba stron: 304
ISBN: 9788377799871
Cytaty kolejno: str. 80, 81
