,,POWIEDZ, ŻE JESTEŚ JEDNĄ Z NICH" - UWEM AKPAN

Źródło

Uwem Akpan - rodowity Nigeryjczyk jest autorem debiutanckiego zbioru opowiadań pt.,,Powiedz, że jesteś jedną z nich". Pięć opowiadań składających się na ten zbiór to fikcja literacka, ale historie oparte są na prawdziwych sytuacjach.

Bohaterami opowiadań są dzieci i to z ich perspektywy poznajemy kolejne wydarzenia.

Maisha ma dwanaście lat pracuje jako prostytutka na ulicach Nairobi, aby opłacić czesne w szkole dla młodszego brata i kupić jedzenie dla całej rodziny, która mieszka na ulicy.

Dziesięcioletni Kotchikpa i jego pięcioletnia siostra Yeva zostają oddani pod opiekę wuja, gdy ich rodzice zachorowali na AIDS. Wuj i opiekun dzieci Fofo Kpee sprzedaje je za motocykl, radiomagnetofon i ubrania. Wcześniej dzieci są dobrze karmione, aby znikły wystające żebra, a brzuchy nie były wydęte. Fofo przyzwyczaja je do nagości dorosłych i zmiany tożsamości, aby łatwo przemycić je za granicę. 

W Etiopii dwie dziewczynki, które się przyjaźnią wymyślają własny język porozumiewania się, po tym jak rodzice zabraniają im się spotykać po wybuchu zamieszek religijnych w mieście. 

Dżibril ma szesnaście lat, jest muzułmaninem. Jego mama była muzułmanką, ale wyszła za mąż za chrześcijanina. Pewnego dnia, gdy wybuchają w Khamfi zamieszki na tle religijnym zostaje oskarżony przez niedawnych przyjaciół Musę i Lukmana o apostazję. 

,,Teraz, kiedy próbował przedstawić sytuację z pieniędzmi, które winni mu byli Musa i Lukman, Musa spoliczkował go i powalił na ziemię. Zdarli z niego babarigę i rzucili się na niego z pałkami i kamieniami. Wydawało się, że Musa wpadł w taki gniew, że zapomniał wyciągnąć miecza, ponieważ walił Dżibrila pochwą. Dżibril leżał na ziemi skulony, jęcząc i osłaniając sobie głowę rękami. Nie reagował na zadawane rany ani nie ocierał krwi z ciała. Leżał tylko i czuł coraz większe zawroty głowy, a ziemia wkoło zaczęła mu wirować." 

Chłopcu udaje się uciec, ale znajduje się ,,między młotem, a kowadłem". Boi się, że w mieście ogarniętym rozruchami znów zostanie zaatakowany przez islamistów, albo rozpoznany przez chrześcijan.

Dziewięcioletnia Moniq i jej malutki brat Jean są świadkami krwawych porachunków między Tutsi i Hutu.

  ,,Tam, gdzie krew wsiąkła w ziemię, trawa pozostaje nieruchoma. Sępy szarpią zmarłych swoimi długimi dziobami; Jean je odpędza, tupiąc i machając rękami. A ręce ma poplamione, ponieważ próbował podnosić leżących. Już się nie śmieje. Oczy ma szeroko otwarte..."

Czytając te opowiadania czułam coraz większy bunt, gniew, zniesmaczenie, przerażenie i narastającą grozę. Momentami myślałam: ,,Po co mi taka wiedza? Nie chcę wiedzieć co dzieję się z dziećmi w Afryce, przecież nie wszystkie tego doświadczają".  Nie można jednak zamykać oczu na ich cierpienie. Niewinność dzieci zestawiona jest z wyrachowaniem dorosłych. 

Autor znając od wewnątrz realia panujące na tym kontynencie poprzez opowiadania chce zwrócić uwagę opinii światowej na toczące się tam nieprzerwanie od początku ery niewolnictwa konflikty. Ukazuje hierarchię społeczną i świat religijny w Afryce. Aby pokazać różnorodność używanych języków i dialektów wplata je do tekstu, dialogu. Autor nie moralizuje, nie poucza, czytelnik sam wyciąga wnioski. Nic dziwnego, że książka zdobyła pierwszą nagrodę Commonwealth Writers`Prize dla najlepszego debiutu literackiego na kontynencie afrykańskim.

Opowiadania są przejmujące, naturalistyczne, trudno o nich zapomnieć, wsiąkają w duszę i bolą. Polecam ambitnym Czytelnikom.

Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu WAM.

Tytuł: Powiedz, że jesteś jedną z nich
Autor: Uwem Akpan T
Tłumacz: Barbara Żak, Jacek Bielas
Wydanie: pierwsze 2015
Wydawnictwo: Wydawnictwo WAM
Format: 146x202
Oprawa: miękka
Stron: 420
ISBN: 978-83-277-0118-3
Cytat: str. 251-252, 394